سنگ کلیه و سرطان کلیه به عنوان یکی از تومورهای بدخیم و خطرناک مطرح است که در اکثر موارد، بدون نشانه یا علامت واضحی ظاهر نمیشود. اغلب این نوع سرطان تصادفی و در جریان بررسیهای پزشکی و انجام سونوگرافی یا سی تی اسکن کلیه تشخیص داده میشود. یکی از ویژگیهای ناراحتکننده این تومورها این است که معمولاً مقاوم به درمانهای شیمیایی و رادیوتراپی میباشند. سرطان کلیه به عنوان یکی از ده سرطان رایج شناخته میشود و اغلب افراد بالای پنجاه سال مورد تاثیر این نوع سرطان قرار میگیرند. در حال حاضر، علائم رایج سرطان کلیه شامل فقر خونی، خستگی، کاهش وزن، کاهش اشتها و تب هستند. در این مقاله از گروه دکتر ایزدی، به مرور علائم سرطان کلیه پرداخته میشود.
بیشتر بخوانید : جراحی سرطان روده
سنگ کلیه و سرطان چه ارتباطی با هم دارند؟
عملکرد اصلی کلیهها در بدن، اخراج مواد زائد و مایعات اضافی از بدن از طریق ادرار است. اگر مواد زائد در بدن به مقدار زیادی انباشته شده و امکان دفع آنها وجود نداشته باشد، این مواد ممکن است به شکل کریستال در کلیهها تجمع کنند و در نهایت به سنگهای سخت شناخته شده به نام “سنگ کلیه” تبدیل شوند. این سنگهای کلیه ممکن است خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش دهند. در این حالت، چرخه سلولهای بافت کلیه دچار تغییر میشود و به نامی غیرقابل کنترل تکثیر میشوند.
در شرایط عادی، سلولهای فرسوده از بافت کلیه پس از تولید سلولهای جدید از بین میروند. اما در صورت سرطانی شدن سلولها، سلولهای فرسوده به حیات خود ادامه داده و به تدریج جای سلولهای سرطانی و دارای جهش را میگیرند. این تغییرات باعث میشود که سلولهای کلیه به سرطان مبتلا شوند و تومورهای بدخیم یا خوشخیم در کلیهها تشکیل شوند. بنابراین، درمان به موقع سنگهای کلیه به عنوان اقدامی بسیار مهم معرفی میشود؛ زیرا این اقدام ممکن است از خطر ابتلا به سرطان کلیه جلوگیری کند.
وظیفه و کار کلیه ها در بدن چیست؟
هر انسان دو کلیه دارد که در نواحی پهلوی بدن، در دو طرف ستون فقرات واقع میشوند. کلیهها به شکلی مشابه لوبیا و با رنگی مشابه قهوهای تا قرمز تولید میشوند و اندازه یک مشت کوچک دارند. آنها نسبت به جلوی بدن نزدیکتر و به پشت آن قرار دارند. وظیفه اصلی کلیهها فیلتر کردن خون از مواد زائد، مواد معدنی، نمکها و آب اضافی است. در طی یک روز، کلیهها حدود 200 لیتر خون را فیلتر میکنند تا حدود دو سوم ادرار تولید شود. همچنین، این اعضا هورمونهایی ترشیح میکنند که در کنترل فشار خون، تولید گلبولهای قرمز خون و سایر فرآیندهای بدن نقش دارند. اغلب افراد دو کلیه دارند و هر کلیه به طور مستقل عمل میکند. این به این معناست که بدن میتواند با یک کلیه کامل کار کند. در مواردی که عملکرد کلیه تضعیف شود، دیالیز (یک روش فیلتراسیون خون) میتواند زندگی بدون عملکرد کلیه را تا حدودی فراهم کند. این دیالیز به دو صورت همودیالیز (از طریق خون) و دیالیز صفاقی (از طریق حفره شکمی) انجام میشود.
نقش کلیه ها در سرطان کلیه
سرطان کلیه نوعی سرطان است که از کلیهها شروع میشود. کلیهها وظیفه اصلی فیلتر کردن خون را دارند و گاهی در این اعضا تودههایی به نام تومور ایجاد میشود. این تودهها ممکن است سرطانی باشند، اما بسیاری از آنها رشد نمیکنند. برای اطمینان از وضعیت سرطانی یا غیرسرطانی بودن این تودهها، باید تحت نظر پزشک قرار گیرند. سرطان کلیه یکی از ده نوع شایع سرطان در ایران است و هر سال بیش از ۷۰,۰۰۰ نفر را تحت تأثیر خود قرار میدهد. اغلب مردان نسبت به زنان به سرطان کلیه ابتلا میکنند. همچنین، احتمال ابتلا به سرطان کلیه در افراد مسنتر (بالای ۷۵ سال) بیشتر است. به عبارت دیگر، زمانی که سرطان کلیه به زودی تشخیص داده میشود، امکان زنده ماندن بیشتر است.
علائم سرطان کلیه
اغلب در مراحل ابتدایی، تودههای کلیه علائمی ایجاد نمیکنند. در صورتی که علائم ظاهر شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- هماچوری (وجود خون در ادرار)
- درد در ناحیه پهلو بین دندهها و باسن
- درد یکطرفه در ناحیه کمر که بهراحتی برطرف نشود
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن غیر معمول و بدون علت آشکار
- تب
- کمخونی (کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون)
کلیهها وظیفه فیلتر کردن مواد زائد خون و تولید ادرار را دارند. بعضی اوقات، نمکها و سایر مواد معدنی در ادرار با یکدیگر ترکیب میشوند و منجر به تشکیل سنگهای کوچک در کلیه میشوند. اندازه این سنگها متغیر است و ممکن است از اندازه یک کریستال شکر تا اندازه یک توپ پینگپنگ باشد. اگر این سنگها وارد حالبها شوند، ممکن است به درد شدیدی منجر شوند. اگر ناگهان درد شدیدی در ناحیه کمر یا شکم احساس کردید، بهترین کار این است که بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید. درد شکمی ممکن است ناشی از بیماریهای اورژانسی دیگری مثل آپاندیسیت یا بارداری خارج از رحم باشد. همچنین، درد حین ادراری یکی از علائم رایج عفونت ادراری یا بیماری مقاربتی میباشد.
انواع سنگ کلیه
انواع سنگ کلیه به قرار زیر است:
- سنگ کلسیمی: افزایش غلظت کلسیم یا اگزالات در ادرار ممکن است ناشی از عوامل مثل تغذیه، مصرف ویتامین D به میزان زیاد، عمل جراحی بر روی پوشش روده، و اختلالات متابولیک باشد که میتواند منجر به تشکیل سنگهای کلسیمی در کلیه شود.
- سنگهای استروویت: این نوع سنگها در پاسخ به عفونت دستگاه ادراری شکل میگیرند و ممکن است با سرعت رشد کرده و اندازههای بسیار بزرگی به خود بگیرند. علائم معمولاً از خفیف تا شدید و مختلف میباشد.
- سنگهای اسید اوریک: افراد ممکن است به دلیل عواملی مانند اسهال مزمن یا سوء جذب، مصرف زیاد مایعات، پرهای پروتئین در رژیم غذایی، دیابت یا سندرم متابولیک از تشکیل سنگهای اسید اوریک رنج ببرند.
- سنگ سیستین: این یکی از نادرترین انواع سنگهای کلیه است که ممکن است توسط افرادی تشکیل شود که دارای اختلال در متابولیسم سیستین هستند.
سوالات متداول
1.آیا واقعا سنگ کلیه باعث سرطان کلیه می شود؟
خیر، سنگ کلیه به طور عمومی مستقل از سرطان کلیه است. ایجاد سنگها و ابتلا به سرطان کلیه دو اتفاق جداگانه هستند. سنگهای کلیه ممکن است از رشد اضافی مواد در کلیه ناشی شوند و به طور مستقل از سرطان کلیه باشند.
2. علائم معمول سرطان کلیه چیست؟
علائم معمول سرطان کلیه ممکن است شامل هماچوری (خون در ادرار)، درد پهلو بین دندهها و باسن، کمردرد یک طرفه که برطرف نمیشود، کاهش اشتها، کاهش وزن غیر طبیعی، تب، کمخونی (تعداد گلبولهای قرمز خون پایین)، و در برخی موارد درد حین ادرار را در برمیگیرد. اما تشخیص سرطان کلیه باید توسط پزشک تخصصی و با استفاده از تستهای تصویری مثل سونوگرافی و سیتی اسکن صورت بگیرد.
سخن پایانی
سنگ کلیه و سرطان، دو بیماری جداگانه هستند که هر یک نیاز به تشخیص و درمان جداگانه دارند. سنگ کلیه ممکن است از رشد مواد زائد در کلیه ناشی شود و علائمی مانند درد و هماچوری ایجاد کند. از طرف دیگر، سرطان کلیه نیز به عنوان یک تومور بدخیم در کلیه شناخته میشود که معمولاً علائم خاصی در مراحل اولیه ندارد و نیاز به تشخیص تخصصی دارد. برای تشخیص و درمان هر یک از این بیماریها، بهتر است با یک پزشک متخصص تماس بگیرید. اگر هر گونه علامت یا نگرانی درباره سنگ کلیه یا سرطان کلیه دارید، با گروه دکتر علیرضا ایزدی با شماره تلفن ۰۹۰۵۵۸۶۹۲۳۲ تماس بگیرید تا اطلاعات و راهنمایی لازم را از یک متخصص دریافت کنید و اقدامات لازم را به موقع برای حفظ سلامتی انجام دهید.