به‌طور کلی بیماریهای گوارشی از انواع مختلفی برخوردار هستند که می‌توانند مشکلات جدی برای سلامت انسان ایجاد نمایند. یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین روش‌های مقابله با این نوع از بیماریها شناخت علائم و عوارضی آن‌هاست. در این مقاله از وب‌سایت دکتر علیرضا ایزدی به تشخیص به موقع بیماری های گوارشی – راهنمایی‌ها و نکات برای تشخیص زودرس و درمان به موقع می‌پردازیم.
بیماری های دستگاه گوارشی به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند، که در بین دیگر بیماریها عارضه‌های گوارشی بسیار شایع‌تر هستند. بیماری های گوارشی، بخش‌های مختلف دستگاه گوارش را درگیر می‌نمایند که از رایج‌ترین آن‌ها می توان به معده، روده باریک و بزرگ، کبد اشاره کرد. به‌طور کلی بیماری های دستگاه گوارش از علائم و نشانه‌های شبیه به هم برخوردار هستند، پس باید جهت تشخیص دقیق نوع آن به یک پزشک متخصص گوارش مراجعه نمود. در این مقاله از وب‌سایت دکتر علیرضا ایزدی به موضوغ تشخیص به موقع بیماری های گوارشی – راهنمایی‌ها و نکات برای تشخیص زودرس و درمان به موقع آن می‌پردازیم.
بیماری گوارشی چیست؟
همان‌طور که به این نکته واقفید دستگاه گوارش یکی از قسمت های پیچیده و گسترده در بدن محسوب می‌شود. درواقع دامنه دستگاه گوارش از دهان تا راست روده متغیر است. سیستم هضم در بدن به ما کمک می‌نماید تا مواد مغذی و ضروری جذب و مواد زائد دفع شوند. درست همانند اغلب بیماریها؛ اختلالات دستگاه گوارشی هم در دو دسته حاد و مزمن تقسیم‌بندی می‌شود. در کل مشکلاتی جزئی بدون درمان رها می‌شوند، خود به تنهایی عاملی جهت ورود به مرحله مزمن و جدی است.
با توجه به آنکه دستگاه گوارش از دامنه وسیعی برخوردار است، عموم مردم انواع بیماریهای گوارشی را با دیگر ناراحتی‌های جسمانی اشتباه تشخیص می‌دهند. پس جهت رفع این عوارض و تشخیص درست، لازم است تا به یک پزشک متخصص مراجعه نموده و از استفاده خودسرانه داروهای گوارشی جداً خودداری نمایید.
انواع بیماری های گوارشی
همان‌طور که در مطالب بالا عنوان شد، دستگاه گوارش بسیار وسیع است که بیماری‌هایی بخش‌های مختلفی از آن را درگیر می‌نمایند. در ادامه به معرفی انواع بیماری های گوارشی می‌پردازیم.
یبوست مزمن
عارضه یبوست مزمن (Chronic constipation)، یکی از بیماری های رایج در دستگاه گوارشی محسوب می‌شود. درواقع ماهیت اصلی این عارضه به مشکل در دفع مدفوع برمی‌گردد. این اتفاق در مواقعی رخ می‌دهد که روده بزرگ قاادر نیست تا مدفوع را از طریق لوله‌های دستگاه هضم عبور یا به حرکت درآود. در زمان ابتلا به یبوست فرد ممکن است علائمی چون درد شکم ، نفخ و خروج گاز کمتر و همراه با دردهایی شدید را داشته باشد.
استفاده از رژیم پر فیبر ، آب و ورزش موجب جلوگیری از این عارضه و درمان یبوست می‌شود. البته در یبوست مزمن، دارو‌ها هم می‌توانند نقش موثرتری در بهبودی وضعیت بدن داشته باشند.
بواسیر (هموروئید)
بواسیر یا همان هموروئید درواقع سیاهرگ هایی هستند که بر اثر کشش، فشار عصبی و سایر موارد دیگر در ناحیه مقعد و داخل کانال رکتوم که در بخش انتهایی دستگاه گوارش قرار دارد، ایجاد می‌شوند. چنانچه این سیاهرگ‌ها در داخل رکتوم پدیدار شوند، به آن هموروئید داخلی و در خارج هم هموروئید خارجی اطلاق می‌شوند.
علائم اصلی عارضه بواسیر عبارت هستند از:
- ایجاد حس خارش در رکتوم و لبه‌های بیرونی آن
- برآمدگی و التهاب رگ‌ها در حارج یا داخل از مقعد
- حساسیت پوست مقعد و ایجاد احساس درد
شقاق (فیشر)
شقاق مقعدی یا فیشر درواقع همان زخم شدن مقعد به‌شمار می‌رود که به‌علت یبوست مزمن و یا عبور مدفوع سفت ایجاد می‌گردد. این عارضه نسبت به انواع دیگر در عموم افراد بسیار رایج‌تر است. چراکه همه افراد برای یک بار هم که شده شاید در زندگی‌شان به یبوست مبتلا شده‌اند که موجب زخم شدن ناحیه مقعد می‌شود. با توجه به آنکه در اغلب مواقع این زخم به‌صورت خودکار ترمیم می‌یابد، در این عارضه نگرانی خاصی وجود ندارد. امّا در موارد حاد علائم فیشر (شقاق) شامل موارد زیر است:
- سوزش و خارش مداوم خصوصاً پس از اجابت مزاج
- ایجاد خونریزی در صورت تحریک‌پذیری زخم
عدم تحمل غذا
این عارضه درواقع زمانی رخ می‌دهد که سیستم گوارشی ما توانایی یا تحمل هضم غذاهای خاصی را ندارد. برخلاف عارضه آلرژی غذایی، که می‌تواند موجب کهیر و مشکلات تنفسی گردد، عدم تحمل تنها بر هضم غذا تأثیر خواهد گذاشت.
برای تشخیص به موقع بیماری های گوارشی مانند این عارضه باید بگوییم که به‌طور کلی علائم عدم تحمل غذا، موارد زیر را شامل می‌شود:
- نفخ و یا گرفتگی عضلات
- اسهال مزمن
- سردرد
- ایجاد سوزش سردل
- تحریک پذیری
- گاز معده
- استفراغ
در کلبیماری سلیاک، با ایجاد اختلال در ایمنی بدن یکی از انواع عدم تحمل غذایی محسوب می‌شود. در زمان خوردن گلوتن که درواقع همان پروتئین موجود در گندم ، جو و چاودار است، مشکلات گوارشی ایجاد می‌شومد. افراد مبتلا به عارضه سلیاک باید رژیم غذایی بدون گلوتن را در رژیم غذایی خودشان قرار دهند تا به موجب این امر، علائم و آسیب به روده کوچک را کاهش دهند.
سوزش معده یا سر دل
از اتفاق‌هایی که برخی اوقات برای افراد بزرگسال رخ می‌دهد، عارضه سوزش سر دل است. درواقع این اتفاق هنگامی اتفاق می‌افتد که اسیدهای معده به مری برگشته که موجب درد سینه و احساس سوزش در آن ناحیه می‌شوند.
چنانچه سوزش معده به‌صورت مکرر باشد، شاید شخص دچار ریفلاکس معده و مری شده باشد. در حقیقت این اتفاقات مکرر می‌تواند در زندگی روزمره فرد تداخل ایجاد نموده و به مری آسیبی جدی برساند.
علائم رایج در سوزش معده عبارتند از:
- ایجاد ناراحتی در قفسه سینه
- سرفه‌های خشک
- ایحساس طعم ترش در دهان
- گلو درد
- مشکلات در بلعیدن غذا
جهت کنترل دل درد، شاید فرد به استفاده دارو زیر نظر پزشک هم نیاز داشته باشد. درواقع مری آسیب دیده می‌تواند بلع را دشوار نموده و هم‌چنین برای مابقی دستگاه گوارش اختلالاتی ایجاد نماید.
فیستول مقعدی
فیستول درواقع تونل یا کانالی چرکی و پر شده از عفونت به‌شمار می‌رود که می‌تواند رکتوم که بخش انتهایی دستگاه گوارش قرار دارد را به خارج از مقعد به شکل سوراخی روی باسن وصل نماید. عارضه فیستول مقعدی بسیار دردناک است و در صورت عدم اقدام به درمان عوارض جدی به دنبال خواهد داشت.
برای تشخیص به موقع بیماری های گوارشی مانند فیستول باید علائم آن را بدانیم. علائم رایج در بیماری فیستول عبارتند از:
- التهاب پوست اطراف ناحیه مقعد که بر اثر عفونت و تخریب بافت‌های اطراف آن و خروج ترشحات چرک آلود را به دنبال دارد.
- خروج ترشحات بسیار بدبو از محل فیستول که بر اثر از ترشحات بوی نامطبوع مدفوع و چرک است.
- درد در ریتمی ثابت و یا ضربان‌دار همراه با احساس سوزش به زمان نشستن، حرکت نمودن، اجابت مزاج و سرفه در مقعد و ناحیه اطراف آن احساس می‌شود.
- ایجاد آبسه‌های مکرر و دائمی در اطراف ناحیه مقعد
بیماری التهابی روده
التهاب روده (IBD) درواقع نوعی تورم مزمن محسوب می‌شود. همان‌طور که می‌دانید روده یکی دیگر از بخش‌های مهم در دستگاه گوارش است. به‌طور کلی بیماری التهاب روده به دو نوع مختلف تقسیم می‌شود که عبارتند از:
- بیماری کرون
- کولیت اولسراتیو
از نشانه های بارز بیماری التهاب روده درد شکم همراه با اسهال مکرر است. امّا برخی اوقات هم با علائم زیر در این بیماری دیده می‌شود:
- خستگی زیاد
- عرق شبانه
- دفع ناقص مدفوع در زمان اجابت مزاج
- خونریزی دستگاه گوارش از بخش رکتوم
- کاهش یافتن اشتها و وزن
سندرم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک‌پذیر یا آی‌بی‌اِس (IBS) درواقع نوعی اختلال در عملکرد روده به‌شمار می‌رود که با درد مزمن در ناحیه شکم، ایجاد احساس ناراحتی، نفخ و تغییرات در عادات روده‌ای، بدون هر هیچ عامل ارگانیک دیگری، مشخص می‌گردد. درواقع عارضه اسهال و یبوست هم می‌توانند علامت غالب باشند که شاید به شکل متناوب ظاهر شوند. به‌طور کلی برای درمان سندرم روده تحریک‌پذیر حتماً باید زیر نظر یک پزشک متخصص گوارش انجام شود و باید از هر نوع اقدامات خودسرانه مصرف دارو جلوگیری کرد.
نتیجه گیری
ما در این مقاله به بررسی انواع علائم بیماری گوارشی و نحوه تشخیص آن‌ها پرداختیم. در کل تشخیص به موقع بیماری های گوارشی و اقدام به درمان به موقع آن خود به تنهایی می‌تواند ما را از خطرات جدی در دستگاه گوارش مانند انواع سرطانهای گوارشی در امان نگه دارد. امید است مقاله تشخیص به موقع بیماریهای گوارشی – راهنمایی‌ها و نکات برای تشخیص زودرس و درمان به موقع برای شما مخاطبین محترم مفید بوده باشد. لطفاً پس از مطالعه کامل این مقاله نظرات و تجارب شخصی خود را در زمینه تشخیص به موقع بیماری های گوارشی با ما در وب‌سایت دکتر علیرضا ایزدی به اشترک بگذارید.