ابتلا به بیماری های نشیمنگاهی مثل بواسیر یا هموروئید ( به انگلیسی Hemorrhoids ) برای هر فردی آزار دهنده است. این نوع بیماری حتی می تواند زندگی روزمره شما را هم مختل کند. بنابراین توصبه میشود که به محض متوجه شدن نشانه هایی مبنی بر وجود بیماری بواسیر، فورا به متخصص مراجعه کنید و سلامتی خود را نجات دهید. اگر احساس می کنید در معرض خطر این بیماری هستید، به شما پیشنهاد میکنیم که این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.
هموروئید چیست؟
بیماری بواسیر یک سیاهرگ متورم و ملتهب در ناحیه رکتوم مقعد است که باعث ایجاد ناراحتی در این ناحیه می شود. بواسیر معمولاً در اثر زور زدن در حین اجابت مزاج، چاقی یا بارداری ایجاد می شود. ناراحتی در مقعد از علائم شایع این بیماری است. علائم دیگر شامل خارش و خونریزی است. بهترین درمان برای هموروئید در موارد مزمن لیزر است.شیوع این بیماری هم در مردان و هم در زنان به طور یکسان است و حداکثر بیمارانی که مبتلا به این بیماری می شوند بین رنج سنی 45 تا 65 هستند. به طور طبیعی شیوع هموروئید در ایران در بین زنان بیشتر است. همچنین شیوع این بیماری در بین افراد چاق بیشتر از سایر افراد دیده شده است.
انواع بواسیر
بواسیر داخلی
سیاهرگهای متورم آبی تیره در داخل کانال مقعدی که از مقعد بیرون زده اند. که شامل انواع :
هموروئید درجه یک
هموروئید درجه یک که معمولاً به عنوان هموروئید داخلی شناخته می شود، از قسمت بیرونی مقعد قابل مشاهده نیست.
هموروئید درجه دو
پس از حذف کامل، هموروئید در درجه دوم به مقعد باز می گردد.
هموروئید درجه سوم
بواسیر از طریق مدفوع ظاهر می شود و پس از دفع مدفوع در درجه سوم به مقعد باز می گردد.
هموروئید درجه چهار
بواسیر اغلب در خارج از مقعد با این درجه از هموروئید که شدیدترین است قابل مشاهده است.
بواسیر خارجی
هموروئید خارجی یک سیاهرگ متورم در ناحیه مقعد است که به صورت یک توده نرم یا سفت ظاهر می شود.موقعیت و بیرون زدگی مقعد درجه هموروئید را مشخص می کند.بواسیرها بر اساس شدت آنها طبقه بندی می شوند هرچه برجستگی بزرگتر باشد، وضعیت جدی تر است. یکی از نیازهای درمان این عارضه، تعیین درجه و شدت بواسیر است.
علت ابتلا به بیماری هموروئید چیست؟
علل اصلی ایجاد بیماری بواسیر عبارتند از :
- افزایش فشار داخل شکم: یکی از مهمترین عوامل ایجاد هموروئید، افزایش فشار داخل شکم است. این فشار می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- یبوست مزمن: زور زدن در هنگام اجابت مزاج باعث افزایش فشار بر عروق ناحیه‌ی مقعد و راست روده میشود.
- اسهال مزمن: اسهال مکرر نیز می‌تواند باعث تحریک و التهاب عروق این ناحیه شود.
- بارداری: بزرگ شدن رحم در دوران بارداری، فشار زیادی را به شکم و لگن وارد می‌کند که می‌تواند منجر به هموروئید شود.
- چاقی مفرط: اضافه وزن و چاقی، فشار بر روی عروق شکمی را افزایش می‌دهد.
- ضعف عضلات کف لگن: عضلات کف لگن از راست روده و مقعد حمایت می‌کنند. ضعف این عضلات می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد هموروئید شود.
- رژیم غذایی کم فیبر: فیبر موجود در مواد غذایی به دفع راحت‌تر مدفوع کمک می‌کند. کمبود فیبر در رژیم غذایی می‌تواند منجر به یبوست و در نتیجه، هموروئید شود.
- بالا رفتن سن: با افزایش سن، خاصیت ارتجاعی عروق کاهش می‌یابد که این امر می‌تواند خطر ابتلا به هموروئید را افزایش دهد.
- سابقه‌ی خانوادگی: در صورتی که یکی از اعضای نزدیک خانواده شما دچار هموروئید باشد، احتمال ابتلای شما نیز افزایش می‌یابد.
آیا بواسیر خود به خود خوب می شود؟
معمولا هموروئید خود به خود خوب نمی شود و باید اقدامات پزشکی لازم انجام گردد. حداقل کاری که شما برای بهبود این بیماری کنید، انجام درمان های خانگی البته پس از مشورت با متخصص است. در موارد شدیدتر هم که به مداخلات پزشکی نیاز خواهد بود. درد، خارش، سوزش و حساسیت ممکن است همیشه باقی بماند زیرا این نقطه در مقعد همیشه وریدهای مقعد در هنگام اجابت مزاج تحت تحت فشار هستند. عوامل متعددی می توانند علائم بیماری بواسیر را پنهان کنند. بهبود هموروئیدهای داخلی و خارجی درجه 1 حدود یک هفته طول می کشد، اما هموروئید داخلی درجه 3 و 4 که بزرگ هستند، می تواند چندین ماه طول بکشد تا با دارو بهبود یابد. علائم بواسیر بعد از بارداری ممکن است به دلیل برداشتن فشار از ناحیه مقعد خود به خود برطرف شود و یا در برخی موارد به دلیل فشار زایمان تشدید شود.
عوارض هموروئید
قطعا وجود بیماری بواسیر و عدم درمان آن، شما را با عوارضی روبرو می کند. شدت و نوع عوارض هموروئید به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه به طور دقیق تر توضیح داده شده است. عوارض بواسیر به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. در ادامه به برخی از عوارض شایع هموروئید اشاره می‌کنم:
عوارض هموروئید داخلی:
- خونریزی: خونریزی رکتوم، یکی از شایع‌ترین علائم است. خونریزی ممکن است به صورت لکه‌های خونی روی مدفوع یا خونریزی روشن از مقعد باشد.
- بیرون‌زدگی : در موارد شدید، بواسیر داخلی ممکن است از مقعد خارج شود. این زائده ممکن است دردناک باشد و به راحتی خونریزی کند.
- ترومبوز هموروئید: در این عارضه، لخته خونی در داخل هموروئید ایجاد میشود که می‌تواند بسیار دردناک باشد.
عوارض هموروئید خارجی:
- درد: درد، شایع‌ترین علامت نوع خارجی است. درد ممکن است تیز، سوزش‌دار یا ضربان‌دار باشد.
- خارش: خارش در ناحیه مقعد، از دیگر علائم شایع هموروئید خارجی است.
- تورم: تورم در ناحیه مقعد، از دیگر علائم بواسیر خارجی است.
سایر عوارض هموروئید یا بواسیر
- کم‌خونی: خونریزی شدید هموروئید می‌تواند منجر به کم‌خونی فقر آهن شود.
- عفونت: بواسیر عفونی می‌تواند بسیار دردناک باشد و نیاز به درمان فوری دارد.
- استروماسیون مقعد: در این عارضه، کانال مقعد تنگ میشود و دفع مدفوع دشوار میشود.
در صورت مشاهده علائم هموروئید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا نوع و شدت بیماری مشخص شده و درمان مناسب تجویز شود.
رابطه جنسی بعد از درمان هموروئید
پرسش بسیاری از بیماران این است که چه مدت پس از برداشتن هموروئید می توانند فعالیت جنسی خود را از سر بگیرند؟ به طور کلی در صورت عدم وجود عارضه، افراد می توانند بعد از یک هفته رابطه جنسی داشته باشند؛ مخصوصاً اگر بواسیر با لیزر درمان شود. البته فراموش نکنید که از ابتدا نباید فعالیت جنسی خود را تشدید کنید، بلکه باید به تدریج سرعت آن را افزایش دهد. در دوره ریکاوری تحت نظر متخصص باشید تا ایشان با توجه به روند بهبودی تان زمان دقیق پرداختن به فعالیت های فیزیکی همچون رابطه جنسی را برای شما مشخص کند.
ابتلا به بواسیر در دوران بارداری
حدود 35 درصد از زنان در دوران بارداری این مشکل را تجربه می کنند. پیدایش هموروئید به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش استرس در دوران بارداری است. این بیماری نشبمنگاهی معمولاً در سه ماهه سوم بارداری رخ می دهد که مادر وزن سنگین جنین را حمل می کند. برای برخی از زنان، بواسیر، به دلیل فشار زیاد روی وریدهای شکم و لگن در زایمان طبیعی ، اندکی پس از زایمان ظاهر می شود. اگر در روز سوم یا چهارم پس از زایمان، بهبودی حاصل نشد، باید حتما به پزشک مراجعه کنید. در بیشتر موارد، هموروئیدهایی که در دوران بارداری ظاهر می شوند، مدت کوتاهی پس از تولد و بازگشت بدن به شرایط نرمال، خود به خود ناپدید می شوند. این بیماری در دوران بارداری روی جنین تاثیر نمی گذارد.
راه های پیشگیری از بیماری هموروئید
1. بهترین راه برای پیشگیری از بواسیر، جلوگیری از یبوست است. برای پیشگیری از این بیماری و کاهش علائم آن به توصیه های زیر عمل کنید:
- خوردن غذاهای حاوی مقدار زیادی فیبر: میوه ها، سبزیجات و غلات باعث می شود مدفوع کاملاً دفع و نرم شود.
- مایعات کافی بنوشید: نوشیدن 6 تا 8 لیوان آب و سایر مایعات (بدون الکل) در روز به رقیق شدن ترشحات کمک می کند.
- اجتناب از فشار در حین اجابت مزاج: از حبس نفس در حین حرکات روده خودداری کنید.
- وقتی اجابت مزاج را احساس کردید، فوراً به دستشویی بروید و اجابت مزاج کنید.
- ورزش کردن را فراموش نکنید.
2. برای جلوگیری از گسترش بواسیر، از فشار آوردن به ناحیه مقعد در حین مقاربت خودداری نمایید و سعی کنید.
3. به محض اینکه احساس کردید مدفوع دارید، به دستشویی بروید.
4. برای مدت طولانی در توالت ننشینید.
چه زمانی باید برای بواسیر به پزشک مراجعه کنید؟
- خونریزی شدید: اگر خونریزی هموروئید شدید باشد و با روش‌های خانگی متوقف نشود، باید به پزشک مراجعه کنید.
- درد شدید: در صورت داشتن درد شدید و مداوم در ناحیه‌ی مقعد، به خصوص در زمان نشستن یا اجابت مزاج، مراجعه به پزشک ضروری است.
- بیرون‌زدگی هموروئید: اگر بافت هموروئید به طور مداوم بیرون می‌زند و به داخل راست روده باز نمی‌گردد، به پزشک مراجعه کنید.
- علائم عفونت: در صورت مشاهده‌ی علائمی مانند تب، لرز، چرک یا ترشح از ناحیه‌ی مقعد، احتمال عفونت هموروئید وجود دارد و باید به پزشک مراجعه کنید.
- کم‌خونی: خونریزی‌های مکرر هموروئید می‌تواند منجر به کم‌خونی شود. در صورت احساس خستگی، ضعف و رنگ‌پریدگی، به پزشک مراجعه کنید.
- بروز علائم برای اولین بار: اگر برای اولین بار دچار علائم هموروئید شده‌اید، بهتر است برای تشخیص و تعیین روش درمانی مناسب، به پزشک مراجعه کنید.
- عدم بهبود علائم با روش‌های خانگی: اگر با وجود رعایت روش‌های خانگی مانند مصرف فیبر، نوشیدن مایعات کافی و حمام سیتز، همچنان دچار علائم هموروئید هستید، به پزشک مراجعه کنید.
- بارداری: در صورت ابتلا به هموروئید در دوران بارداری، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
چرا مراجعه به موقع به پزشک مهم است؟
تشخیص زودهنگام و درمان به موقع هموروئید، به بهبود سریع‌تر و پیشگیری از عوارض آن کمک می‌کند.
آیا هموروئید سرطان است؟
خیر به صورت کلی بیماری هموروئید ، سرطانی و کشنده نخواهد بود. اما علائمی که بیمار حین ابتلا به هموروئید تجربه می کند ، بسیار دردناک بوده و می تواند موجب مختل کردن فعالیت های روزانه شود. درد شدید هنگام نشستن ، سوزش ، خارش ، بیرون زدگی و خونریزی از مهمترین آنها خواهند بود. علاوه بر آن بی توجهی به بیماری هموروئید می تواند موجب حاد شدن و بیرون زدن حجم زیادی از عروق متورم شده و در نتیجه التهاب ، بوی بد و غیره را برای بیمار به همراه داشته باشد.
