چنانچه بخواهیم با چند جمله ساده این عارضه را شرح دهیم و در آشنایی با عارضه یبوست قدمی برداریم، باید بگوییم که یبوست داشتن به معنی سفت شدن شکم است که به سختی کار می‌کند. به عبارت دیگر در پبوست حرکات روده خیلی کمتر از حالت طبیعی خود است.
با وجود اینکه یبوست مسئله خیلی جدی به‌شمار نمی‌رود، امّا هنگامی که شخص دوباره به حالت عادی باز گردد، احساس بهتری خواهد داشت. نکته جالب اینجاست که تقریباً عومو افراد در مقطعی از زندگی خود عارضه یبوست را تجربه می‌نمایند. بنابراین چنانچه دچار یبوست شده‌اید، اصلاً جای هیچ لازم نگرانی نیست.
یبوست چیست؟
برای آشنایی با عارضه یبوست باید بدانیم که این بیماری علائم ابتدایی دارد به صورتی که حرکات کم روده و دفع مدفوع بسیار دشوار بوده که چندین هفته یا بیشتر هم ادامه دارد. در این بیماری مدفوع سفت، خشک یا به‌صورت توده‌ای می‌شود. ممکن است دفع مدفوع در دوران یبوست دشوار یا دردناک باشد و یا احساس نمایید که تخلیه مدفوع کامل نیست. به‌طور کلی یبوست به دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته اطلاق می‌شود.
البته در برخی افراد، یبوست توانایی آن‌ها در انجام امور کارهای روزانه را مختل می‌نماید. هم‌چنین یبوست شاید موجب فشار زیاد افراد در حین دفع مدفوع شود. درواقع مدت زمان طبیعی بین حرکات روده در اشخاص مختلف با هم تفاوت دارد. در کل عارضه یبوست معمولاً با باد كردن و نفخ شکم، تهوع خفيف و گرفتگی عضلات همراه خواهد بود كه بعد از بيرون رفتن رفع می‌گردند.
علائم یبوست شدید
گرچه شاید برخی افراد، تجربه متفاوتی از علائم یبوست را داشته باشند، امّا از شایع‌ترین علائم این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکل دفع مدفوع
- فشار در زمان دفع مدفوع
- دفع کردن مدفوع کمتر از حد معمول
- مدفوع به‌صورت توده‌ای، خشک و یا سفت
- درد و گرفتگی در ناحیه شکم
- احساس نفخ داشتن
- حالت تهوع
- از دست دادن اشتها
- کمتر از سه بار دفع مدفوع در هفته
علاوه بر موارد مذکور، تصیه می‌شود که در صورت برطرف نشدن علائم یا مشاهده موارد زیر از پزشک مربوطه حتما مشاوره بگیرید:
- خونریزی از راست روده
- رویت خون در مدفوع
- درد شکم به‌صورت مداوم
- درد در قسمت پایین کمر
- احساس به دام افتادن گاز
- استفراغ
- تب
- کاهش وزن غیرطبیعی
- تغییر ناگهانی در حرکات روده
درمان فوری یبوست با پر کردن فرم زیر و رزرو نوبت ویزیت !
توضیحات دکتر ایزدی درباره یبوست
علت یبوست چیست؟
در بیشتر اوقات یبوست زمانی رخ می‌دهد که مدفوع خیلی کند در دستگاه گوارش حرکت می‌نماید و یا اینکه نمی‌تواند به‌صورت موثر از راست روده خارج شود که همین امر شاید موجب سفت شدن و خشک شدن مدفوع بشود. علاوه بر موارد ذکر شده با هدف آشنایی با عارضه یبوست این بیماری دلایل احتمالی دیگری هم دارد که شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- عدم استفاده از فیبر کافی
- عدم نوشیدن مایعات به اندازه کافی
- گذراندن طولانی مدرت در حالت نشسته یا در رختخواب
- عدم تحرک و ورزش نکردن
- تغییرات رژیم غذایی یا برنامه روزانه
- عوارض جانبی مصرف دارو
- استرس و اضطراب زیاد
- افسردگی
- یبوست در دوران بارداری
- اختلالات عملکردی دستگاه گوارش، مثل سندرم روده تحریک‌پذیر
- بیماری سلیاک
- ضایعات نخاعی و مغزی
- دیابت
- تغییرات هورمونی مثل کم کاری تیروئید
- التهاب مرتبط با بیماری دیورتیکول یا پروکتیت
- انسداد روده مانند انسداد آنورکتال و تومورها
- مشکلات مثل مانند: اسکلروز، بیماری پارکینسون، آسیب نخاعی، سکته
عوامل ایجاد عارضه یبوست
عارضه یبوست در بانوان بیشتر آقایان ظاهر می‌شود. علاوه بر موارد مذکور در مطالب بالا که با هدف آشنایی با عارضه یبوست پیش میروند ، عواملی مهمی که شاید احتمال ابتلا به یبوست را افزایش می‌دهند عبارت هستند از:
- افزایش سن
- کم آب شدن
- مصرف برخی از داروهای آرام‌بخش، ضدافسردگی و داروهایی جهت کاهش فشارخون
- سندروم روده تحریک‌پذیر
روش های درمان یبوست
همان‌طور که در مطالب بالا اشاره شد، یبوست مشکل خاصی محسوب نمی‌شود. امّا در صورت آشنایی با عارضه یبوست و عدم درمان یبوست می‌تواند مشکلاتی را برای شخص بیمار ایجاد نماید. به موجب این امر جهت درمان یا رفع یبوست، می‌توان راه‌کارهای زیر را امتحان کرد که عبارتند از:
- روزانه دو تا چهار لیوان آب به‌صورت اضافی بنوشید، در صورتیکه متخصص گوارش و کبد مصرف مایعات را به دلایل دیگری برای شما محدود نکرده باشد.
- مایعات گرم را مخصوصاً در صبح میل نمایید.
- میوه و سبزیجات را حتماً به رژیم غذایی خود اضافه نمایید.
- آلو و سبوس غلات استفاده کنید.
- اکثر روزهای هفته را ورزش کنید. زیرا هنگامی بدن خود را تکان می‌دهید، ماهیچه‌های روده های شما هم فعال می‌شوند.
- به هیچ وجه احساس دفع مدفوع را نادیده نگیرید.
علاوه بر موارد بالا، در صورت نیاز شما می‌توانید از ملین‌ها هم استفاده نمایید. چندین نوع ملین وجود دارد که شما می‌توانید بسیاری از آن‌ها را بدون نسخه پزشک خریداری کنید. البته هر کدامشان به روش متفاوتی در کاهش یبوست تأثیر خواهند داشت. امّا برای اطمینان بیشتر معقول است با پزشک گوارش یا داروساز خود مشورت نمایید تا متوجه شوید که کدام نوع از ملین‌ها می‌تواند برای شما مفید باشد و تا چه مدت زمانی باید آن را مصرف نمایید.
بهترین زمان مراحعه به پزشک برای رفع یبوست
پس از آشنایی با عارضه یبوست و انتخاب روش درمان آن چنانچه تغییراتی غیر طبیعی و مداوم در عادات روده خود را تجربه نمودید و علائم شما برطرف نشد و یا اینکه سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یا رکتوم دارید، حتماً باید به پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که علائم زیر را مشاهد نمودید، مراجعه پزشک برای شما الزامی خواهد بود:
- خونریزی از مقعد
- وجود خون در مدفوع
- عدم دفع مدفوع در سه روز اخیر
- درد شکم به‌طور مداوم
- عدم توانایی در دفع گاز
- استفراغ
- تب
- درد در ناحیه پایین کمر
- کاهش وزن بی دلیل
روش های تشخیص یبوست
برای آشنایی با عارضه یبوست لازم است انواع روش ها و آزمایش های تشخیص یبوست را بشناسیم که عبارت هستند از:
- آزمایش خون جهت بررسی سطح هورمون‌ها
- آزمایشاتی که ماهیچه‌های مقعد را مورد بررسی قرار می‌دهد.
- آزمایش‌های که نشان می‌دهد چطور مواد قابل دفع از داخل روده بزرگ خارج می‌گردند.
- کولونوسکوپی جهت بررسی انسداد روده بزرگ
- سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر
- اشعه ایکس
عوارض یبوست چیست؟
معمولا دو دلیل برای این مشکل وجود دارد. ابتدا مدفوع به آرامی از روده ها عبور می کند که منجر به افزایش مایعات می شود که باعث خشکی و سفت شدن مدفوع می شود. با اختلال عملکرد دیافراگم لگن، به دلیل انقباض عضلات دیافراگم لگن یا به دلیل جدا شدن دیافراگم لگن، عبور مدفوع از رکتوم دشوار است. این موضوع معمولا با زایمان یا پیری اتفاق می افتد. هر دوی این مشکلات قسمت آنورکتال را بالاتر و دفع مواد زائد را دشوارتر می کند. برخی از مشکلات یبوست ناشی از استرس عبارتند از:
- هموروئید
- مشکلات تنفسی
- حال بد
- سردرد
- بیماری کبد
- کاهش حرکات روده
روش های پیشگیری از یبوست
در مسیر آشنایی با عارضه یبوست باید بدانیم که در اکثر موارد به کمک چند روش ساده، شما می‌توانید از بروز یبوست پیشگیری نموده و یا آن را به سادگی رفع نمایید.
- یک رژیم غذایی متعادل با فیبر فراوان
- اشتفاده از 1 الی 2 لیتر آب و مایعات به‌صورت روزانه
- مصرف کم کافئین
- مصرف شیر به‌صورت محدود
- ورزش روزانه
- جدی گرفتن احساس دفع مدفوع
نتیجه‌گیری
همان‌طور که در این مقاله عنوان شد، عارضه یبوست بیماری چندان جدی محسوب نمی‌شود، امّا عدم درمان آن در دراز مدت مشکلات زیادی را به دنبال خواهد داشت.
امید است مقاله یبوست: نشانه‌های آن را بشناسید و درمان کنید. برای شما مخاطبین محترم مفید بوده باشد و با آشنایی با عارضه یبوست بهترین درمان را انتخاب کنید . لطفاً پس از مطالعه مقاله نظرات و تجارب شخصی خود را در این زمینه با ما در وب‌سایت دکتر علیرضا ایزدی به اشترک بگذارید.
