نحوه درمان اختلالات گوارشی
به تمام بیماری‌هایی که روی قسمت‌های دستگاه گوارش، از مری تا راست روده و اندام‌های گوارشی جانبی کمک‌کننده مانند کبد، کیسه صفرا و پانکراس اثرگذار باشد، اختلالات گوارشی می‌گویند.درواقع این اصطلاح اختلالات حاد، مزمن، مکرر و یا شکل عملکرد است که طیف وسیعی از بیماری‌ها را شامل می‌شود. از جمله بیماری‌های رایج اختلالات گوارشی می‌توان به التهاب روده و اختلال عملکردی اشاره کرد.
دستگاه گوارش چیست؟
این بخش، درواقع یکی از فعال‌ترین دستگاه‌های بدن انسان‌هاست. دستگاه گوارش از لوله پر پیچ و خمی تشکیل شده که از دهان شروع و به مقعد ختم می‌گردد. تمام مواد غذایی در هرکدام از بخش‌های این دستگاه تحت تأثیر عوامل فیزیکی و شیمیایی قرار می‌گیرند تا مراحل هضم صورت پذیرد. پس از هضم مواد هضم داخل دستگاه گوارش جذب می‌شوند تا بعداً جهت مصرف سلول‌های بدن استفاده می‌شوند. مواد غیرقابل جذب هم به‌واسطه بخش انتهایی دستگاه گوارش دفع خواهند شد.
بخش‌های مختلف دستگاه گوارش عبارتند از:
- دهان
- حلق
- مری
- معده
- روده کوچک
- روده بزرگ
- راست روده
- اندام‌های مثل صفرا، کبد و لوزالمعده هم به این مسیر ملحق می‌شوند و ترشحات خود را جهت کمک‌راسانی به هضم غذا به این لوله گوارشی طویل می‌ریزند.
اختلالات گوارشی چیست؟
آیا شما هم به‌صورت مداوم از سوزش سر دل، زخم معده، نفخ و درد معده در عذاب هستید؟ چنانچه شما ار این علائم برخوردارید، حتماً باید خیلی سریع به پزشک (دکتر علیرضا ایزدی) مراجعه نمایید. شاید پیش خود فکر کنید که این علائم چیزی نیست که شمابه پزشک نیازمند باشید. امّا، کاملاً در اشتباه هستید. چنانچه درمانی صورت نپذیرد، این بیماری می‌تواند تشدید و روند درمان و بهبود را بسیار سخت‌تر نماید.
درواقع بیماری‌های زیادی برای دستگاه گوارش وجود دارد. برخی از شایع‌ترین اختلالات گوارشی عبارتند از:
- علائم یبوست
- اسهال
- تهوع
- استفراغ
- رفلکس معده
- زخم معده
- سندرم روده تحریک پذیر
- هموروئید
- فیشر
- آبسه‌های پروینال
- فیستول آنال
- عفونت‌های پروینال
- بیماری‌های دیورتیکولار
- کولیت
- پولیپ روده بزرگ
- انواع سرطانهای گوارشی
اکثر این بیماری‌ها را می‌توان با حفظ شیوه زندگی ناسالم، تغذیه مناسب، ورزش و ارائه غربالگری سرطان، جلوگیری یا به حداقل ممکن کاهش داد.
عوامل مهم در ایجاد اختلالات گوارشی
از مهم‌ترین عوامل ایجاد اختلالات گوارشی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده کم از فیبر در رژیم غذایی
- ورزش کم
- مسافرت یا تغییرات دیگر در سبک معمول زندگی
- مصرف بیش از حد محصولات لبنی
- انواع فشارهای روحی
- کم تحرکی روده
- مقاومت در مقابل میل به اجابت مزاج به‌خاطر درد بواسیر
- استفاده زیاد از مسهل یا همان نرم‌کننده‌های مدفوع، که باگذشت زمان موجب تضعیف عضلات روده می‌شود.
- مصرف انواع داروهای ضد بارداری که حاوی کلسیم یا آلومینیوم باشند.
- مصرف داروهای خاص مانند ضد افسردگی، قرص‌های آهن و داروهای ضد درد مثل انواع مواد مخدر
- بارداری
- سوء جذب
- عفونت ویروسی یا باکتریایی
- عمل جراحی پیشین روده
علائم اختلالات گوارشی
درحال‌حاضر علائم و نشانه‌های زیادی برای بیماری‌ها و اختلالات گوارشی وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت هستند از:
- اسهال
- یبوست
- درد شکم
- سوء هاضمه
- خستگی
- کم آبی
- خونریزی دستگاه گوارش
- کم اشتهایی
- فتق
- انسداد روده
نحوه تشخیص بیماری‌ها و اختلالات گوارشی
به‌طور معمول بیماری‌ها و اختلالات گوارشي به‌واسطه انواع معاينات فيزيکي و تاريخچه دقيق بیماری قابل شناسایی است. برخی اوقات یک معاینه روانشناختی هم مفید است، چراکه مشکلات خاص گوارشی ارتباط مستقیمی با اضطراب، افسردگی و دیگر اختلالات دارد.
لتوجه به یافته‌های معاینه فیزیکی و تاریخچه بیماری، می‌توان از آزمون‌های مختلفی جهت تشخیص بهره برد. به‌طورمثال آندوسکوپی یا کولونوسکوپی جهت تجسم داخل سیستم گوارشی گزینه بسیار مفیدی است. هم‌چنین دیگر آزمایشات مفید جهت بررسی بهتر بیماری‌ها و اختلالات گوارشی عبارت هستند از:
- لاپاروسکوپی
- اشعه ایکس
- سونوگرافی
- CT اسکن
- MRI
علاوه بر موارد مذکور، نمونه‌هایی از مدفوع شما هم شاید برای علائم عفونت یا حضور سلول‌های خونی یا چربی مورد بررسی قرار گیرد.
روش درمان اختلالات گوارشی
بیماری‌ها و اختلالات گوارشی باید به‌صورت جداگانه تشخیص داده شود و باتوجه به شدت بیماری، علائم و سابقه پزشکی بیمار مورد بررسی قرار گیرد. گزینه‌های زیادی جهت انتخاب وجود دارد. درواقع متخصصان گوارش طیف گسترده‌ای از درمان‌های زیر را برای این بیماری مورد استفاده قرار می‌دهند تا شرایط را باتوجه به شدت، علائم و سابقه پزشکی بیمار درمان شروع شود.
- تغییر سبک زندگی: ترک سیگار، محدودیت در مصرف الکل، تمرین‌های سبک
- تغییر عادات غذایی: اجتناب از تغذیه غذاهای چرب و اسیدی، مصرف بیشتر غذاهای سالم و فیبر دار
- داروهای تجویزی و آنتی بیوتیک‌ها: آن‌ها در درمان اختلالات گوارشی موثرند و شاید در شرایط کوتاه مدت یا بلند مدت مورد استفاده قرار بگیرند.
- بستری شدن در بیمارستان: در برخی از بیماری‌ها شرایط نیاز به ثبات، IV مایعات، تخلیه معده و ارزیابی در بیمارستان موجود دارد.
- جراحی: در موارد شدید و حاد که دستگاه گوارش آسیبی جدی دیده باشد یا نیاز به برداشت دارد، جراحی می‌تواند بافت سرطانی یا مرده را از بین ببرد.
- پرتو یا شیمی درمانی: درواقع این نوع از درمان‌ها بیشتر برای سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند که پس از جراحی سرطان روده انجام می شود.
نحوه جلوگیری از اختلالات گوارشی
حتماً شما هم بارها این جمله را شنیده‌اید که پیشگیری بهتر از درمان است. درواقع یک روش خوب جهت جلوگیری از هر گونه بیماری و اختلال گوارشی تغییر رژیم غذایی شماست. ورزش به‌صورت منظم، تغییر سبک زندگی و داشتن رژیم غذایی سالم از مهم‌ترین فاکتورها در پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری ها و مشکلات گوارشی هستند.
رژیم غذایی در اختلالات گوارشی
همان طور که در مطالب بالا اشاره شد، در درمان اختلالات گوارشی شکل درست تغذیه بسیار مهم است. از مفیدترین تغذیه‌ها برای دستگاه گوارش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجیر
- پروبیوتیک
- غلات کامل
- استفاده از زردچوبه در غذا
- سیر
- زنجبیل
- استفاده مکرر از سبزی در رژیم غذایی
- ماست
نتیجه‌گیری
ما در این مقاله ابتدا به ماهیت دستگاه گوارش در بدن انسان پرداختیم و سپس در ادامه با شما علائم و درمان اختلالات گوارشی را مورد بررسی قرار دادیم.امید است این مقاله مورد توجه شما مخاطبین محترم قرار گرفته باشد. لطفاً پس از مطالعه مقاله نظرات و تجارب شخصی خود را در زمینه درمان اختلالات گوارشی با ما در وب‌سایت دکتر علیرضا ایزدی به اشتراک بگذارید.